Czarny proch - pomóş innym

[Prezes]

Na forum internetowym bron.iweb.pl rozpoczęła się akcja wysyłania pism do Rzecznika Praw Obywatelskich celem zainspirowania go do wystąpienia do Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji o nowelizację rozporządzenia w sprawie nabywania broni i amunicji, w którym wyraźnie winno być zapisane, że czarny proch będący amunicją do broni czarnoprochowej, na którą nie potrzeba pozwolenia, można nabywać na podstawie samego dowodu osobistego.

Brak takiego zapisu powoduje, że Policja i prokuratura bezzasadnie ścigają hobbystów strzelających z broni historycznej za posiadanie czarnego prochu do tejże broni zarzucając im popełnienie przestępstwa z art. 263 § 2 kodeksu karnego (nielegalne posiadanie broni i amunicji).

PoniĹźej wzĂłr pisma – naleĹźy podać w nim własne imię i nazwisko oraz adres zamieszkania, gdyĹź jest to warunek niezbędny by Rzecznik Praw Obywatelskich zajął się tym problemem.

Pismo

Imię i Nazwisko                  miejscowość, dnia .... kwietnia 2009r.
Adres zamieszkania


Dr Janusz Kochanowski  
Rzecznik Praw Obywatelskich
Aleja Solidarności 77
00 - 090   Warszawa


Niniejszym wnoszę o wystąpienie do Ministra Gospodarki oraz Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji o niezwłoczną nowelizację ich rozporządzenia z dnia 9 września 2002r. w sprawie warunkĂłw sprzedaĹźy materiałów wybuchowych, broni, amunicji oraz wyrobĂłw i technologii o przeznaczeniu wojskowym lub policyjnym oraz zakresu i trybu kontroli przestrzegania tych warunkĂłw (Dz.U. Nr 156, poz. 1303 z późn. zm.) i nadanie § 9  brzmienia następującego:

„Proch strzelniczy i spłonki moĹźna sprzedawać osobom, ktĂłre okażą legitymację posiadacza broni myśliwskiej lub sportowej, a proch czarny pełnoletnim osobom za okazaniem dowodu osobistego”.

   Dotychczasowe brzmienie tego paragrafu – „Proch strzelniczy i spłonki moĹźna sprzedawać osobom, ktĂłre okażą legitymację posiadacza broni myśliwskiej lub sportowej.” – uniemoĹźliwia miłośnikom strzelania z broni palnej wytworzonej przed 1850r. i jej replik nabywanie czarnego prochu i realizowanie ich pasji, a jednocześnie daje asumpt Policji i prokuraturze do niezasadnego wszczynania postępowań przygotowawczych z art. 263 § 2 kodeksu karnego przeciwko tym osobom za nielegalne posiadanie amunicji w postaci czarnego prochu mimo, iĹź  zgodnie z ustawą z dnia 21 maja 1999r. o broni i amunicji )tekst jednolity z 2004r. Dz.U. Nr 52, poz. 525 z późn. zm.) na „taką amunicję” nie potrzeba pozwolenia na broń.
 
Ĺťaden przepis obowiązującego w Polsce prawa nie stanowi, iĹź na posiadanie czarnego prochu – będącego amunicją do broni historycznej i jej replik - potrzebne jest jakiekolwiek zezwolenie.  

   Artykuł 9 ust. 1 ustawy z dnia 21 maja 1999r. o broni i amunicji (tekst jednolity z 2004r. Dz. U. nr 52, poz. 525 z późn. zm.) stanowi, iĹź broń palną i amunicję do tej broni, z wyłączeniem przypadkĂłw, o ktĂłrych mowa w art. 11, moĹźna posiadać na podstawie pozwolenia na broń wydanego przez właściwego komendanta wojewĂłdzkiego Policji.

   Z powyĹźszej reguły generalnej wynika, Ĺźe pozwolenie wydaje się jednocześnie na broń palną i amunicję do tej broni. Nie ma natomiast moĹźliwości wydania pozwolenia na samą amunicję.  

   Wyjątki od zasady posiadania pozwolenia na broń wymienione są w art. 11 cytowanej ustawy. Jej punkt 1 stwierdza, Ĺźe pozwolenia na broń nie wymaga się w przypadku posiadania broni palnej wytworzonej przed rokiem 1850 lub repliki tej broni.

   NaleĹźy podkreślić, Ĺźe w pierwotnej wersji ustawy wspomniany artykuł stanowił, Ĺźe pozwolenia na broń nie wymaga się w przypadku posiadania broni palnej wytworzonej przed rokiem 1850. Repliki, a więc w pełni funkcjonalne kopie zabytkowej broni, pojawiły się dopiero po nowelizacji ustawy o broni i amunicji ustawą z dnia 14 lutego 2003r. o zmianie ustawy o broni i amunicji oraz zmianie ustawy o Biurze Ochrony Rządu (Dz.U. Nr 52, poz. 451). Dokonując wspomnianego rozszerzenia ustawodawca chciał umoĹźliwić rozwĂłj strzelectwa czarnoprochowego w naszym kraju. Replika, wykonana ze współczesnych materiałów i współczesną technologią,  słuĹźy bowiem do bezpiecznego strzelania.

   Celem tej nowelizacji było jednak przede wszystkim dostosowanie polskiego prawa do prawa unijnego. To ostatnie z kolei w art. 10 Rozdziału 2 – Harmonizacja ustawodawstwa dotyczącego broni palnej Dyrektywy Rady nr 91/477/WE z dnia 18 czerwca 1991 dotyczącej kontroli nabywania i posiadania broni stwierdza, Ĺźe „Przepisy dotyczące nabywania i posiadania amunicji są takie same, jak przepisy dotyczące posiadania broni palnej, do ktĂłrej przeznaczona jest ta amunicja”.

   Logiczny wniosek z tego jest prosty, jeĹźeli na posiadanie broni nie potrzeba pozwolenia, to rĂłwnieĹź na posiadanie amunicji do tej broni nie potrzeba pozwolenia. Gdy natomiast na broń potrzebne jest pozwolenie, to na amunicję do tej broni rĂłwnieĹź.   

Niezależnie od tego ustawa z 21 maja 1999r. o broni i amunicji stwierdza, że ilekroć w ustawie jest mowa o amunicji, należy przez to rozumieć amunicję do broni palnej (art. 4 ust. 2). A w rozumieniu ustawy amunicją są naboje scalone i naboje ślepe przeznaczone do strzelania z broni palnej (art. 4 ust. 3).

Z kolei art. 5 ust. 3 stwierdza, że istotnymi częściami amunicją są: pociski wypełnione materiałami wybuchowymi, chemicznymi środkami ....., spłonki inicjujące spalanie materiału miotającego i materiał miotający w postaci prochu strzelniczego.

Co do tego, Ĺźe proch czarny – będący  materiałem miotającym w postaci prochu strzelniczego - jest amunicją do broni wytworzonej przed rokiem 1850 i replik do niej nie ma Ĺźadnej wątpliwości. Wypowiadają się na ten temat specjaliści Centralnego Laboratorium Kryminalistycznego Policji – Robert Maciejczyk i Marcin Siwicki w swym artykule „Czarny proch – dylematy”, opublikowanym w Biuletynie Informacyjnym CLK z 2005r., Nr 120 str. 78. Ich stwierdzenie w tej mierze jest następujące: „Proch czarny i kapiszony nadają się tylko do broni historycznej oraz jej replik i jako takie zostały objęte wyłączeniem z obowiązku posiadania na niego pozwolenia. ”

   Uwzględniając brzmienie art. 9 i  11 ustawy o broni i amunicji oraz treść artykułu 10 Dyrektywy Rady nr 91/477/WE całkowicie zasadnym jest stwierdzenie, Ĺźe skoro broń czarnoprochowa  wytworzona przed rokiem 1850 i jej repliki nie wymagają pozwolenia, to konsekwencją tego jest, iĹź amunicja do tej broni rĂłwnieĹź nie wymaga takiego pozwolenia. Inaczej mĂłwiąc legalne jest posiadanie czarnoprochowej broni palnej i jej replik oraz prochu czarnego, ktĂłry jest amunicją do nich.

   Zresztą w aktualnie obowiązującym prawie nie ma moĹźliwości wydania pozwolenia na amunicję do broni historycznej w postaci prochu czarnego, ktĂłrej posiadanie nie wymaga pozwolenia.

   Wbrew powyĹźszemu §  9 rozporządzenia Ministra Gospodarki oraz MSWiA z dnia 9 września 2002r. w sprawie warunkĂłw sprzedaĹźy materiałów wybuchowych, broni i amunicji oraz wyrobĂłw i technologii o przeznaczeniu wojskowym lub policyjnym oraz zakresu i trybu kontroli przestrzegania tych warunkĂłw (Dz. U. Nr 156, poz. 1303 z późn. zm.) stwierdza, Ĺźe „proch strzelniczy i spłonki moĹźna sprzedawać osobom, ktĂłre okażą legitymację posiadacza broni myśliwskiej lub sportowej”.

   Rozwiązanie to przyjęte w akcie rangi rozporządzenia jest konsekwencją artykułu 10 ustawy o broni i amunicji stanowiącego, Ĺźe amunicję moĹźna nabywać na podstawie legitymacji posiadacza broni lub świadectwa broni, wyłącznie do tej broni, ktĂłra jest określona w legitymacji albo na podstawie świadectwa broni i  pisemnego zamĂłwienia podmiotu uprawnionego do nabycia amunicji. Jednocześnie jest ono sprzeczne z art. 11 pkt. 1 cytowanej ustawy, ktĂłry mĂłwi, Ĺźe pozwolenia na broń nie wymaga się w przypadku posiadania broni palnej wytworzonej przed rokiem 1850 lub replikę tej broni.

   Legitymacja posiadacza broni myśliwskiej lub sportowej uprawnia do nabycia spłonek i prochu strzelniczego dlatego, gdyĹź rozporządzenie MSWiA z dnia 20 marca 2000r. w sprawie rodzajĂłw szczegĂłlnie niebezpiecznych broni i amunicji oraz rodzajĂłw broni odpowiadającej celom, w ktĂłrych moĹźe być wydane pozwolenie na broń (Dz.U. Nr 19, poz. 240 z późn. zm.) w paragrafie 2 pkt. 6 zezwala myśliwym i sportowcom wytwarzać na własny uĹźytek amunicję, a do tego niezbędny jest proch strzelniczy i spłonki. Tylko tu rodzi się pytanie do czego ma słuĹźyć myśliwym i sportowcom czarny proch, ktĂłry nadaje się tylko do broni historycznej oraz jej replik, a nie do współczesnej broni myśliwskiej czy sportowej. Tego jednak Ministrowie: Gospodarki i MSWiA nie wzięli pod uwagę pisząc wspomniane rozporządzenie.

   Nie naleĹźy rĂłwnieĹź mylić uprawnienia do nabycia broni lub amunicji z prawem do ich posiadania bez pozwolenia. To dwie róşne sprawy. Przykładowo zgodnie z art. 31 ust. 2 ustawy z dnia 22 czerwca 2001r. o wykonaniu działalności gospodarczej w zakresie wytwarzania i obrotu materiałami wybuchowymi, bronią, amunicją oraz wyrobami i technologią o przeznaczeniu wojskowym lub policyjnym (Dz.U. Nr 67, poz. 679 z późn. zm.) zakazuje sprzedaĹźy broni, na ktĂłrej posiadanie nie jest wymagane pozwolenie na broń, osobom niepełnoletnim. Naruszenie tego zakazu jest przestępstwem określonym w art. 37 tejĹźe ustawy, ale popełnia je jedynie sprzedawca broni. Z kolei art. 11 ustawy o broni i amunicji mĂłwiąc, Ĺźe na określone rodzaje broni nie potrzeba pozwolenia, dopuszcza posiadanie takiej broni przez osoby niepełnoletnie.

   Warto teĹź zwrĂłcić uwagę, Ĺźe art. 11 ustawy o broni i amunicji w pkt. 5 stwierdza, Ĺźe pozwolenia na broń nie wymaga się w przypadku posiadania broni alarmowej o kalibrze do 6 mm czyli przedmiotĂłw popularnie nazywanych straszakami. Do broni tej uĹźywa się amunicji, ktĂłra w swej istocie jest spłonką, a więc istotną częścią amunicji. Nikt jednak nie ściga posiadaczy tej amunicji, ktĂłra bez problemu jest do kupienia w kaĹźdym sklepie dokonującym obrotu bronią i amunicją. Jest to ewidentny przykład działania prawa unijnego, ktĂłre wymaga by przepisy dotyczące posiadania broni były takie same jak przepisy dotyczące posiadania amunicji do tej broni.

   Inaczej mĂłwiąc stan prawny dotyczący posiadania amunicji do broni palnej alarmowej o kalibrze do 6 mm (spłonek) jest identyczny z posiadaniem amunicji (prochu czarnego) do broni palnej wytworzonej przed rokiem 1850 lub jej replik. Czyli nie trzeba Ĺźadnego zezwolenia na posiadanie tychĹźe spłonek, tak samo jak nie potrzeba pozwolenia na posiadanie prochu czarnego.

   Problematyka legalności posiadania czarnego prochu, a takĹźe konieczności zgodnego z prawem uregulowania zasad jego nabywania od podmiotĂłw dokonujących obrotu bronią i amunicją była juĹź przedmiotem Interpelacji nr 8882 skierowanej do Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji w dniu 2 grudnia 2004r. przez Posła IV kadencji Sejmu RP – Pana Grzegorza Gruszkę ( jej treść znajduje się na stronie internetowej Sejmu RP pod adresem http://orka2.sejm.gov.pl/IZ4.nsf  ).

   Odpowiedzi na nią udzielił Sekretarz stanu w MSWiA Andrzej Brachmański w dniu 27 stycznia 2005r. (tekst na stronie internetowej Sejmu RP pod adresem http://orka2.sejm.gov.pl/IZ4.nsf  ), ktĂłry stwierdził między innymi:
„W ostatnim okresie pojawiły się w obrocie handlowym duĹźe ilości broni ˝czarnoprochowej˝. Na zakup tego rodzaju broni nie jest potrzebne zezwolenie. Problemem jest natomiast zakup „prochu czarnego”, poniewaĹź w tej sprawie pojawiły się róşne interpretacje obecnego stanu prawnego. Według jednych osoba nie posiadająca zezwolenia na broń myśliwską lub sportową nie ma moĹźliwości nabycia legalnie „czarnego prochu”, według innych - skoro nie jest wymagane pozwolenie na samą broń, nie ma potrzeby posiadania odrębnych uprawnień do zakupu prochu. RozbieĹźności te występują rĂłwnieĹź w samym Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji. W tej sytuacji poleciłem wszcząć prace nad wprowadzeniem takich rozwiązań prawnych, ktĂłre te wątpliwości usuną.”

   Ta sprawa była rĂłwnieĹź przedmiotem zapytania Biura Pana Rzecznika RPS-195420-IX-908-05-TO skierowanego 4 lutego 2005r. do Komendanta głównego Policji. W jego imieniu odpowiedział Dyrektor Biura Prawnego Komendy Głównej Policji, ktĂłry w piśmie PA-84/73/05 z dnia 16.02.2005r. stwierdził między innymi, Ĺźe:
„Na zakończenie pragnę poinformować, iĹź problematyka sprzedaĹźy czarnego prochu dla osĂłb posiadających taką broń palną, do ktĂłrej moĹźna go uĹźywać, stała się przedmiotem zainteresowania zarĂłwno Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji, jak i Komendanta Głównego Policji. Jak juĹź przedstawiono na wstępie, w zakresie tym istnieją rozbieĹźności między przepisami wymienionych wyĹźej ustaw i aktĂłw wykonawczych do nich. Dlatego teĹź podjęta została stosowna inicjatywa legislacyjna, ktĂłrej celem jest kompleksowe rozwiązanie tego zagadnienia, a tym samym wyeliminowanie niespĂłjności tychĹźe przepisĂłw prawa powszechnie obowiązującego”.

   Mimo tych pisemnych zapewnień wysokich urzędnikĂłw państwowych Ĺźadne „prace nad wprowadzeniem takich rozwiązań prawnych, ktĂłre te wątpliwości usuną”, ani „stosowna inicjatywa legislacyjna, ktĂłrej celem jest kompleksowe rozwiązanie tego zagadnienia” nie nastąpiły.

   Mając powyĹźsze na uwadze, a w szczegĂłlności fakt, iĹź rozbieĹźność między ustawą z dnia 21 maja 1999r. o broni i  amunicji, a §  9 rozporządzenia Ministra Gospodarki oraz MSWiA z dnia 9 września 2002r. w sprawie warunkĂłw sprzedaĹźy materiałów wybuchowych, broni i amunicji oraz wyrobĂłw i technologii o przeznaczeniu wojskowym lub policyjnym oraz zakresu i trybu kontroli przestrzegania tych warunkĂłw, godzi w prawa obywateli, wnoszę jak na wstępie.